ابزار فرهنگی یا فرهنگ ابزاری؟!
دیروز وقتی داشتم از جلو یک مرکز فرهنگی در شهر می گذشتم پارچه نوشته ای توجهم را جلب کرد ، پارچه نوشته ای که متن آن تسلیت به مناسبت درگذشت یک هنرمند بومی بود ، اما هر چه فکر کردم یادم نیامد که هنرمند درگذشته چه زمانی و در چه رشته ای فعالیت هنری داشته است . در تماس با دوستان هنرمندم موضوع برایم روشن شد ، او هنرمند سالهای دور این شهر بوده است که البته در این سالها در کنج عزلت خویش خزیده بود و کسی از او سراغی نمی گرفت و حال و روز این سالهایش نیز چندان مناسب نبوده است .
ابزار فرهنگی یا فرهنگ ابزاری؟!
دیروز وقتی داشتم از جلو یک مرکز فرهنگی در شهر می گذشتم پارچه نوشته ای توجهم را جلب کرد ، پارچه نوشته ای که متن آن تسلیت به مناسبت درگذشت یک هنرمند بومی بود ، اما هر چه فکر کردم یادم نیامد که هنرمند درگذشته چه زمانی و در چه رشته ای فعالیت هنری داشته است . در تماس با دوستان هنرمندم موضوع برایم روشن شد ، او هنرمند سالهای دور این شهر بوده است که البته در این سالها در کنج عزلت خویش خزیده بود و کسی از او سراغی نمی گرفت و حال و روز این سالهایش نیز چندان مناسب نبوده است .
به بهانه انتشار آلبوم خیال از محمد شهسواری
خیال شهسواری پخت و شد ناگه دل مسکین
خـداونـدا نـگه دارش کـــه بر قـلب سواران زد
( حافظ )
محمد شهسواری را دورادور می شناسم . از طریق دوستان شاعرم می دانستم که او نوازنده ی چیره دست گیتار است و چند ترانه ی زیبای بندری را نیز خوانده است و اتفاقاً یکی از همین دوستان در هفته گذشته آلبوم (خیال) از ایشان را برایم هدیه آورد .
موسیقی بندری در این سال های اخیر سال های پرکاری را گذرانده است . سالهایی که حجم کارهای ارائه شده در این حوزه رشد تصاعدی داشته است اما در مورد کیفیت آثار نمی توان به اندازه کمیت آن خوشبین بود . ملودی های سطحی و دست چندم ، متن های آبکی و کم تاثیر ما را با سطح نازلی از آثار مواجه کرده است . برای یافتن یک ترانه خوب و ماندگار باید به چشم یاگوش مسلح مجهز شد تا بتوان از میان انبوهی از ترانه های بندری ، یک ترانه خوب را سراغ گرفت . البته ظرفیت های پیدا و پنهان موسیقی این خطه بر کسی پوشیده نیست و تک چهره های ماندگار همیشه گوشه ای از این گستره را روشن کرده اند . ولی میل به پیمودن راه صد ساله در کمترین زمان ممکن و دل خوش کردن به حداقل ها و بهره گرفتن از دم دست ترین مضامین ، این بلا را بر سر موسیقی این خطه در آورده است .
آلبوم (خیال) از محمد شهسواری اما حرکتی متمایز در این عرصه بود . آلبومی که در نگاه اول وسواس خالق اثر را به خوبی آشکار می کند انتخاب متن ترانه ها با دقت تمام انجام گرفته است . مخاطب شنونده آثاری است که نگاه خلاقانه و وسواس زیرکانه ویژگی غالب کارهاست .
در ترانه« یاد تن» که شعری از مرحوم «صالح سنگبر» است استفاده از ساز قیچک حال و هوای خاصی به مخاطب دست می دهد . شهسواری بی گمان به حس نوستالوژی این سروده توجه ویژه داشته است که این چنین در انتخاب سازها نهایت خوش سلیقگی را از خود نشان داده است .
اوج کار شهسواری در ترانه (خورنگی ) است جایی که به باورنگارنده بهترین ترانه این آلبوم است . متن زیبای این ترانه و همراهی متناسب موسیقی با محتوا اثری ماندگار را از این خواننده پیش روی مخاطب قرار می دهد . شهسواری در این کار با پرداختن به مضامین بکر و در خور تامل و بهره گیری از ملودی و ریتم بسیار زیبا ، نگاه خلاقانه خود در موسیقی بندری را به نمایش می گذارد.
نکته تاریک و شاید خاکستری کار جایی است که البته می تواند پاشنه آشیل اغلب ترانه های بندری باشد و آن متن ترانه هاست . گرچه شهسواری در این آلبوم دقت تحسین بر انگیزی را زا خود نشان داده است ، اما باز هم نتوانسته است از نوستالوژی پنهان شعرهای بندری فاصله بگیرد . این حس غالب در تمامی آثار و به جزء متن (خورنگی ) مضمون غالب است . خواننده حتی در انتخاب تنها ترانه فارسی این آلبوم که شعر زیبای باران از (گلچین گیلانی ) است . نیز این حس را با خود به همراه دارد. واین موضوع کل اثر را به یکنواختی موضوعی دچار می کند .
در سال های نه چندان دور وقتی برای اولین بار یک شعر نو را با صدای محمد نوری شنیدم بسیار خوشحال شدم و از اینکه شعر نو هم می تواند متن یک ترانه باشد برایم جالب بود شاید به این جهت تا به حال کمتر شنیده بودم . وقتی ترانه باران را با صدای محمد شهسواری شنیدم همان حس را داشتم .
شعر ترانه باران یک شعر نو است . انتخاب این ترانه بی گمان نشان از نگاه نو خواننده است نگاهی که خلاقانه و ساختار شکن است در روزگاری که دم دست ترین ترانه ها برای خواندن انتخاب می شوند اینگونه انتخاب کردن در خور تحسین است .
گلچین گیلانی شعر باران را از تکرار فاعلاتن فاعلات سروده است وزنی که می تواند در ردیف وزن های دوری البته در شعر کلاسیک قرار گیرد . ریتم تند این وزن و همچنین فضای ریتمیک باران با آنچه از فضای ترانه شنیده می شود متفاوت است و ریتم ترانه مذکور کند و البته در جهت مخالف با فضای ذکر شده است .
(خیال) محمد شهسواری می تواند یکی از آلبوم های موفق این سال های ترانه بندری لقب گیرد . او کلید چراغی را در این راه زده است که تداوم و پویایی برای ماندگاری و روشنی اش کلید ی ترین واژه است . موفقیت روز افزونش را از خدای متعال آرزومندم .